Leve de zetelklever!

U kent ze wel: Politici die niet weten dat het tijd is om op te stappen. Je vind ze bij alle partijen en in alle lagen van het politieke leven. Ik noem u twee situaties waarin een politicus zijn biezen dient te pakken. De eerste is de meest eervolle en leidt uiteindelijk tot grote roem: Het nemen van verantwoordelijkheid. De tweede is de politicus die vanuit zijn wereldbeeld verkeerde besluiten neemt en daarmee de samenleving opscheept met compleet kansloze investeringen.

Aleid Wolfsen

Een politicus die verantwoordelijkheid neemt voor een fout in het bestuursapparaat toont aan dat hij een goede morele inschatting maakt van de verantwoordelijkheid van bestuurders. Zo zou Aleid Wolfsen tot grote hoogste stijgen als hij na de blunderpartij van zijn ambtenaren had gezegd: “Ik neem mijn verantwoordelijkheid en maak plaats voor een ander.” Nu wringt hij zich publiekelijk in allerlei bochten. Dat beschadigt het ambt en hindert het college om zijn gemeente goed te besturen. Daarmee maakt Wolfson zich van gewaardeerd bestuurder tot flapdrol. En daar heeft geen oppositiepartij iets aan hoeven doen.

Marnix Norder

Een politicus die visionair is maakt het al een stuk lastiger. Hij heeft een missie in dit leven die onze beperkte visie overstijgt, vindt hij. Dit type politici veroorzaken gedrochten als de HSL tussen Amsterdam en Rotterdam of, om het lokaal te houden, de RijnGouwelijn.  De gedachte aan een maakbare wereld bracht Marnix Norder tot het afdwingen van dit kansloze project waarmee hij als gedeputeerde de samenleving opzadelde met een rekening van meer dan 250 miljoen Euro.

Adri Duivesteijn

Voor de eerste spade in de grond stond vertrok Norder naar Den Haag, waar hij als wethouder in de illustere voetsporen van zijn grote voorganger en kampioen-zetelklever Adri Duivesteijn trad. Duivesteijn, die dertig jaar terug al op eigen kracht de gemeente Den Haag met een even kansloos stadhuis de artikel-12 status van armoedige gemeentes bezorgde en sindsdien in zijn eigen kerstpakket woont. Momenteel wethouder van een grote groeikern: voor deze categorie is zetelkleven zeer lucratief.

Wilma Verver

Er is nog een derde zetelklever. Dit is de politicus die zijn/haar eigen incompetentie niet inziet, en in haar megalomane waanzin het openbaar bestuur beschadigt. De burgemeester van Schiedam is daar een schrijnend voorbeeld van. Het is ook de moeilijkste zetelklever, omdat hij zelf niet doorheeft dat hij de verkeerde man op de verkeerde plaats is. Ik weet dat de Schiedamse raad veel moeite heeft gedaan om haar haar eigen verantwoordelijkheid te laten nemen. Het is zeer spijtig dat dat niet is gelukt. Het heeft geleid tot veel maatschappelijke schade en vooral tot een zeer beschadigd vertrouwen van de burger in de politieke ambtsdragers.

Risico van het vak

Dat politici schade oplopen is niet erg. Verantwoordelijkheid is geen schuld. Politici die hun verantwoordelijkheid niet nemen deugen niet voor hun functie. Zij dienen op te stappen of in het meest extreme geval door de volksvertegenwoordiging tot opstappen worden gedwongen. Er ligt een taak voor iedereen die zich democratisch verkozen voelt.